METODY
TERAPIA METODĄ VOJTY
Metoda Vojty została stworzona przez czeskiego lekarza Vaclawa Vojtę i opiera się na odruchowej lokomocji.Polega ona na wykorzystaniu możliwości rozwojowych dziecka poprzez stymulację stref wyzwalania, czyli ściśle określonego punktu na ciele, pod wpływem którego dziecko wykonuje tzw. czynność motoryczną i osiąga idealny wzorzec ruchowy.
Takie bodźce wywołują automatyczne i mimowolne uruchomienie dwóch kompleksów motorycznych: odruchowego pełzania oraz odruchowego obrotu z leżenia na plecach i na boku. Odruchowe pełzanie prowadzi do swoistego ruchu pełzania, natomiast odruchowy obrót rozpoczyna się w leżeniu na plecach i przez leżenie na boku prowadzi do tzw. czworakowania.
Vojta uważał, że istnieje genetycznie zakodowany globalny wzorzec lokomocji, który jest przynależny gatunkowi ludzkiemu. Oznacza to, że wszystkie mechanizmy niezbędne do rozwoju dziecka osiągnięciu przez niego kolejnych etapów rozwoju i umiejętności jak pionizowanie, przemieszczanie do przodu, chodzenie są w nas zakodowane genetycznie od momentu poczęcia i ujawniają się tylko w określonym czasie jako efekt dojrzewania centralnego układu nerwowego. Dziecko prawidłowo rozwijające się osiąga kolejne ‘kamienie milowe’ i etapy rozwoju bez żadnej pomocy. U dzieci z problemami rozwojowymi te umiejętności nie będą występowały lub będą opóźnione jak również będzie sobie ono tworzyło zastępcze wzorce ruchowe.
Profesor Vojta opracował diagnozę i terapię opartą na ocenie wzorców ruchowych w motoryce spontanicznej i reakcji ułożeniowych niemowlęcia oraz ocena dynamiki rozwoju tzw. odruchów prymitywnych. Terapia polega na dobraniu przez terapeutę odpowiednich ćwiczeń razem z techniką, pozycją ułożeniową i strefą stymulacji. Rodzic jest uczony terapii którą wykonuje w domu 3-4 razy dziennie, w zależności od wieku i stanu funkcjonalnego dziecka.
Terapię metodą Vojty zaleca się gdy występują:
-
zaburzenia napięcia mięśniowego (obniżone lub podwyższone napięcie mięśniowe)
-
asymetrie ułożeniowe ciała
-
zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej (z.o.k.n.)
-
okołoporodowe uszkodzenie splotu ramiennego
-
przepuklina oponowo - rdzeniowa
-
kręcz szyi
-
mózgowe porażenie dziecięce (MPD)
-
miopatie genetyczne wrodzone
-
artrogrypoza
-
opóźnienia rozwoju psychoruchowego
-
dysplazja stawu biodrowego
-
stopa końsko - szpotawa
-
nabyte uszkodzenia mózgu
-
nabyte uszkodzenia nerwów obwodowych (niedowłady obwodowe)
-
zespół poprzecznego uszkodzenia rdzenia
-
skolioza
-
zespoły bólowe kręgosłupa
Dzięki metodzie diagnostycznej Vojty można wcześnie wykryć zagrożenia w rozwoju dziecka i dobrać skuteczną terapię.
TERAPIA METODĄ NDT BOBATH
Indywidualna terapia niemowląt i dzieci z zaburzeniami napięcia mięśniowego i problemami rozwojowymi
Metoda NDT Bobath (Neuro Developmental Treatment) została opracowana przez małżeństwo: neurologa Karela i fizjoterapeutkę Berte Bobath w latach 40 XX wieku. Koncepcja bazuje głównie na wiedzy z zakresu neurofizjologii oraz obserwacji prawidłowego i nieprawidłowego rozwoju ruchowego u dzieci. Terapia neurorozwojowa jest szczególnie przydatna w pracy z wcześniakami, niemowlętami i dziećmi z zaburzeniami rozwoju.
Główne zasady usprawniania wg koncepcji NDT – Bobath to:
wpływanie na napięcie mięśni – obniżanie wzmożonego/podwyższanie obniżonego przez zastosowanie odpowiednich technik terapeutycznych już od pierwszych miesięcy życia, hamowanie nieprawidłowych odruchów i ruchów, wyzwalanie ruchów jak najbardziej zbliżonych do prawidłowych i wspomaganie prowadzenia ruchu z punktów kluczowych, czyli punktów kontroli którymi są: głowa, obręcz barkowa, obręcz miedniczna i inne części ciała, wykorzystywanie i utrwalanie poprzez powtarzanie zdobytych umiejętności ruchowych w codziennych czynnościach.
Terapeuta ćwicząc całe ciało dziecka, wspomaga wykonanie ruchu w prawidłowych wzorcach i tym samym dostarcza maluszkowi odpowiednich doświadczeń sensomotorycznych, jednocześnie dziecko jest cały czas aktywizowane do pracy.
Każdy ruch jest połączony z przenoszeniem ciężaru ciała, a rodzaj i tempo terapii dobierane jest INDYWIDUALNIE do potrzeb i głównych problemów dziecka.
Wskazania do terapii:
-
wcześniactwo,
-
asymetria ustawienia ciała,
-
zaburzenia napięcia mięśniowego (wzmożone i obniżone napięcie mięśniowe),
-
dzieci z tzw. grupy ryzyka okołoporodowego,
-
opóźnienie rozwoju psychoruchowego
-
mózgowe porażenie dziecięce,
-
kręcz szyi,
-
zespoły genetyczne.
TRÓJPŁASZCZYZNOWA TERAPIA STÓP
Trójwymiarowa manualna terapia wad stóp to metoda opracowana przez niemiecką terapeutkę Barbarę Zukunnft- Huber. Bazuje ona na wiedzy fizjologicznej oraz wiedzy na temat całościowych wzorców ruchu niemowlęcia.
Polega ona na zastosowaniu w trakcie terapii charakterystycznych chwytów diagnostycznych, pozwalających zobrazować problem oraz oceniać efektywność terapii. Jednym z czynności utrzymujących efekt terapii manualnej jest bandażowanie. Rodzice są włączeni w terapię poprzez naukę i instruktaż ćwiczeń domowych zleconych przez terapeutę.
Terapia znajduje zastosowanie przy wadach stóp takich jak:
-
stopa płasko-koślawa
-
stopa sierpowata
-
stopa końska
-
stopa końsko-szpotawa
-
ograniczenia w obrębie stawów biodrowych
-
kombinacje powyższych problemów
TERAPIA FITS /FUNKCJONALNA INDYWIDUALNA TERAPIA SKOLIOZ/
Metoda FITS (Funkcjonalna Indywidualna Terapia Skolioz) została stworzona w Polsce w 2004 roku przez dr n. med. Mariannę Białek oraz fizjoterapeutę i osteopatę mgr. Andrzeja M’hango. W 2011 roku została uznana i rekomendowana przez SOSORT jako jedna z kilku Specyficznych Metod Leczenia Skolioz na świecie (PSSE – Physiotherapy Scoliosis Specific Exercises).
Jest to spójna koncepcja uwzględniająca zasady leczenia dysbalansu mięśniowo- powięziowego aż do uzyskania najlepszych warunków do wykonywania wzorców korekcyjnych oraz autokorekcji postawy ciała.
Terapia rozpoczyna się od pracy nad wzmocnieniem propriocepcji, czyli czucia głębokiego, którego receptory umiejscowione są w ścięgnach, więzadłach oraz mięśniach, od rozluźnieni mięśni hipertonicznych (ze wzmożonym napięciem).
Metoda FITS obejmuje 3 etapy:
1. Badanie i uświadomienie pacjenta.
2. Przygotowanie do korekcji: trening kontroli sensomotorycznej, usuwanie barier mięśniowo-powięziowych ograniczających ruch korekcyjny.
3. Trójpłaszczyznową korekcję – budowanie i stabilizowanie korekcyjnych wzorców ruchowych w otwartych i zamkniętych łańcuchach biokinematycznych, w pozycjach funkcjonalnych.
Specyficzne rodzaje treningu charakterystyczne dla FITS:
-
poizometryczna relaksacja mięśni,
-
tzw. trening krótkiej stopy,
-
stabilizacja dolnego tułowia poprzez działanie na mięsień poprzeczny brzucha,
-
specyficzne ćwiczenia oddechowe (tzw. oddech derotacyjny),
-
ćwiczenia korekcyjne ustawienia barków i łopatek z wykorzystaniem m.in. technik Metody PNF,
-
ćwiczenia równoważne z korekcyjnymi ustawieniami tułowia,
-
ćwiczenia we wzorcach korekcyjnych z użyciem taśmy TheraBand
-
nauka siedzenia korekcyjnego i chodu z korekcyjnym ustawieniem tułowia.
Terapia jest wskazana dla dzieci i młodzieży u których zdiagnozowano takie wady jak:
-
skolioza
-
choroba Scheuermana
-
stopy płaskie, płasko- koślawe, szpotawe
-
koślawość/ szpotawość kolan
-
zaburzenie pracy taśm mięśniowych w płaszczyźnie strzałkowej
-
postawa skoliotyczna
-
asymetria wynikająca z nierównej długości kończyn dolnych
Czerwone flagi dla rodzica :
-
jeden z barków niżej względem drugiego
-
odstające łopatki lub na nierównej wysokości
-
nierówne wcięcie w talii
-
podczas skłonu jedna ze stron tułowia wyżej tworząc garb żebrowy wzdłuż kręgosłupa
-
talerze biodrowe („biodra’) na nierównej wysokości
-
kolana skierowane do środka (koślawość), kolana skierowane na zewnątrz (szpotawość)
-
przeprost w kolanach
-
ścięgna Achillesa ustawione łukowato
-
brak lub mocno obniżony łuk podłużny (wewnętrzny) stopy
TERAPIA METODĄ PNF
Metoda PNF z ang. Proprioceptive Neuromuscular Facilitation - Proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie ruchu, jest znaną i uznaną na świecie koncepcją stosowaną w terapii pacjentów z zaburzeniami w obrębie układu kostno-stawowego, mięśniowego i nerwowego. Jest to kompleksowa terapia oparta o wiedzę i osiągnięcia z dziedziny neurofizjologii.
Koncepcja PNF wykorzystuje działanie receptorów pozwalających znacznie przyspieszyć reakcję zwrotną pochodzącą z układu nerwowego:
-
proprioceptywna – czyli stymulująca głównie receptory ruchu oraz pozycji ciała,
-
nerwowo–mięśniowa – funkcjonuje z zaangażowaniem elementów wspólnych dla mięśni oraz układu nerwowego (synapsy, jednostki motoryczne, białka mięśniowe),
-
torowanie (ułatwianie, facylitacja) – ma wzbudzać motywację pacjenta i jest oparta o procesy nauczania motorycznego – tzw. motor learningu, torując nowe możliwości funkcjonalne.
-
Najbardziej podstawowe zasady rehabilitacji metodą PNF to:
-
odnalezienie najsilniejszych stron pacjenta,
-
praca bez bólu,
-
wykreowanie przestrzeni sprzyjającej efektom terapii,
-
pozytywne nastawienie – usprawnianie należy rozpocząć od aktywności, które pacjent jest w stanie wykonać,
-
motywacja – rolą terapeuty jest nauka rozwiązywania problemów i ukazanie efektów terapii, co stanowić będzie chęć do kontynuowania rehabilitacji.
Terapia PNF z perspektywy terapeuty to trójpłaszczyznowe wzorce ruchowe różnych części ciała i w różnych kombinacjach. Używanie technik, jak np. kombinacja skurczów izotonicznych czy rytmiczne pobudzanie ruchu do osiągnięcia pożądanego rezultatu terapeutycznego.
Metoda PNF – wskazania i przeciwwskazania
Wskazania do zastosowania PNF w rehabilitacji to głównie:
-
mózgowe porażenie dziecięce,
-
dysfunkcje i zaburzenia połykania oraz żucia w logopedii – dysfagia,
-
stymulacja oddychania,
-
wady postawy ciała, skoliozy,
-
choroby nerwowo–mięśniowe, np. SMA,
-
usprawnianie po urazach, kontuzjach,
-
zespoły bólowe,
-
choroby o podłożu zwyrodnieniowym,
-
rehabilitacja pacjentów po udarach mózgu.
TERAPIA TKANEK MIĘKKICH
Terapia polega na specyficznym wykorzystaniu technik podobnych do masażu w celach diagnostycznych i leczenia zaburzeń w obrębie tkanek ludzkiego ciała.
Wśród stosowanych technik można wyróżnić energizację mięśni, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe, techniki aktywnego rozluźniania oraz terapię punktów spustowych.
Ta forma terapii jest bardzo skuteczna w leczeniu dysfunkcji narządu ruchu związanymi ze wzmożonym napięciem mięśniowym, przykurczem tkankowym, a w konsekwencji ograniczeniem ruchomości w stawach.
Może być stosowana zarówno w ostrych i przewlekłych stanach zapalnych, co stanowi uniwersalne I bezpieczne narzędzie pracy dla fizjoterapeuty. Największą korzyścią terapii jest przywrócenie równowagi mięśniowej i funkcjonalności stawów ciała.